Na temat medycznej marihuany mówi się wiele, ale nie wiele osób wie czym dokładnie jest i jak dzieła. Nie martw się, wszystko Ci zaraz o nie opowiemy w szczegółach opartych badaniami naukowymi. Konopie to rośliny, które towarzyszą ludzkości od tysięcy lat. Już w starożytności wykorzystywano je w medycynie. Chińczycy pili herbatę z liści konopi na podagrę i malarię, a Egipcjanie, Hindusi i Grecy stosowali ją na ból, choroby oczu, a nawet krwawienia. Współcześnie, po latach zakazu, marihuana medyczna wraca do łask i zyskuje coraz większą popularność na całym świecie.

Czym jest marihuana medyczna?

Medyczna marihuana to susz z kwiatostanów żeńskich konopi siewnych Cannabis sativa L., który spełnia wymagania Farmakopei Europejskiej. Jest to legalny w Polsce surowiec farmaceutyczny, dostępny tylko na receptę od lekarza. Różni się od marihuany rekreacyjnej przede wszystkim sposobem uprawy – jest hodowana w ściśle kontrolowanych warunkach, aby zapewnić odpowiednią zawartość substancji aktywnych i brak zanieczyszczeń.

Jakie substancje czynne występują w marihuanie?

Co kryje w sobie ten niezwykły susz? Medyczna marihuana zawiera ponad 500 różnych substancji, w tym około 120 kannabinoidów, z których THC i CBD są najbardziej znane. Oprócz nich znajdziemy tam terpeny, flawonoidy i alkaloidy, które wszystkie współgrają ze sobą, tworząc efekt synergistyczny, czyli wzajemnie wzmacniając swoje działanie.

THC jest odpowiedzialny za psychoaktywne działanie marihuany, ale ma również właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i neuroprotekcyjne. CBD z kolei nie wywołuje efektów psychoaktywnych, a wręcz przeciwnie – łagodzi je, a dodatkowo działa przeciwzapalnie, przeciwlękowo, przeciwpsychotycznie i przeciwdepresyjnie.

Jak działa medyczna marihuana?

Działanie medycznej marihuany opiera się na interakcji zawartych w niej substancji aktywnych, przede wszystkim kannabinoidów, z układem endokannabinoidowym (ECS) w organizmie człowieka. Ten złożony system receptorów występuje w mózgu, układzie nerwowym, a także w wielu narządach i tkankach, takich jak: układ pokarmowy, tkanka tłuszczowa, mięśnie i układ rozrodczy.

Na co pomaga marihuana medyczna?

Medyczna marihuana ma szerokie zastosowanie w leczeniu wielu chorób. Wciąż trwają badania nad nowymi możliwościami jej wykorzystania, ale już teraz wiemy, że może być skuteczna w terapii:

• Bólu przewlekłego (np. bólu neuropatycznego, nowotworowego)
• Chorób nowotworowych (łagodzenie nudności i wymiotów po chemioterapii, poprawa apetytu, redukcja bólu)
• Chorób neurologicznych (np. stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, padaczka)
• Stanów lękowych, depresji, PTSD
• Zaburzeń snu
• Chorób autoimmunologicznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów)
• Chorób zapalnych jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
• Jaskry
• Stanów zapalnych skóry (np. łuszczyca, atopowe zapalenie skóry)

Medyczna marihuana – jakie rodzaje mają działanie terapeutyczne?

Współcześnie medyczną marihuanę dzieli się w uproszczeniu na trzy typy: sativa, indica oraz hybrydy. Ten podział wskazuje na ogólny profil działania każdej odmiany.

Odmiany indica mają właściwości uspokajające i relaksujące, łagodzą stres, pomagają się odprężyć („przyklejają do kanapy”) i wprowadzają w stan ogólnego spokoju. Genetycznie odmiany indica charakteryzują się wysoką zawartością CBD, czyli kanabidiolu.

Z kolei odmiany sativa działają pobudzająco: dodają energii, poprawiają nastrój, sprzyjają kreatywności i pozytywnemu nastawieniu. Genetycznie odmiany te zawierają więcej THC (delta-9-tetrahydrokanabinolu), substancji znanej z działania psychoaktywnego, co jest jedną z przyczyn kontrowersji wokół marihuany. Warto jednak zaznaczyć, że CBD nie ma właściwości psychoaktywnych i jest dostępne na polskim rynku bez recepty.

Obecnie większość odmian medycznej marihuany to hybrydy zawierające zarówno geny sativa, jak i indica, co pozwala na osiągnięcie pożądanych efektów terapeutycznych. Coraz częściej pojawiają się opinie, że klasyfikacja konopi powinna opierać się na tzw. chemotypach, czyli profilu zawartości kannabinoidów. Takie podejście zapoczątkował kanadyjski botanik Ernest Small w 1970 roku, dzieląc konopie na podstawie zawartości THC i CBD.

Warto wiedzieć…

Naukowcy coraz częściej rozważają klasyfikację konopi na podstawie chemowarów. W tym podejściu rośliny ocenia się nie tylko pod kątem głównych kannabinoidów, lecz także zawartości terpenów oraz ich potencjalnych efektów terapeutycznych. Na przykład badania wykazały, że chemowary o wysokiej zawartości terpinolenu mają działanie energetyzujące. Z kolei inne badanie skupiało się na odmianach pomocnych w leczeniu bólu głowy i migren. Za najskuteczniejsze uznano chemowary z wysokim poziomem THC (typ I), w których dominują terpeny kariofilen i mircen.

Jak zacząć terapię medyczną marihuaną?

Krok 1: Udaj się do lekarza specjalisty (np. neurologa, onkologa, psychiatry), który ma doświadczenie w stosowaniu marihuany medycznej. Taką możliwość konsultacji z lekarzem odnośnie terapii daje nasza klinika konopna.

Krok 2: Przygotuj pełną historię choroby i dotychczasowego leczenia. Lekarz musi ocenić Twoje wskazania i przeciwwskazania do terapii.

Krok 3: Jeśli lekarz uzna, że marihuana medyczna może Ci pomóc, wystawi Ci receptę na specjalnym druku Rpw. Recepta jest ważna 30 dni.

Krok 4: Z receptą udaj się do apteki, która prowadzi obrót lekami narkotycznymi. Pamiętaj, że marihuana medyczna nie jest refundowana, a jej koszt zależy od typu i ilości.

Receptę na medyczną marihuanę może wystawić lekarz dowolnej specjalizacji, opierając się na aktualnej wiedzy medycznej oraz swoim doświadczeniu. Realizacja recepty powinna nastąpić w aptece w ciągu 30 dni, a sama recepta nie może obejmować więcej niż 90 dni terapii.

Jak stosować marihuanę medyczną?

Najbardziej efektywną i bezpieczną metodą podawania marihuany medycznej jest waporyzacja. Polega ona na podgrzaniu suszu do odpowiedniej temperatury, w której uwalniane są substancje aktywne, ale nie dochodzi do spalania. Do waporyzacji potrzebny jest specjalny waporyzator, który można kupić w sklepach ze sprzętem medycznym.

Innymi metodami podawania marihuany medycznej są przyjmowanie doustne (np. olejki, kapsułki) i stosowanie miejscowe (np. maści, kremy).

Dawkowanie marihuany medycznej jest kwestią indywidualną i zależy od potrzeb pacjenta i jego schorzenia. Lekarze zalecają stosowanie zasady “start low and go slow” – czyli zacznij od małej dawki i stopniowo ją zwiększaj. Ważne jest, aby prowadzić dzienniczek objawów, aby monitorować terapię i ewentualnie skonsultować się z lekarzem w razie potrzeby.

Medyczna marihuana – skutki uboczne

Medyczna marihuana, jak każdy lek, może wywoływać skutki uboczne, jednak są one zazwyczaj łagodne i przemijające. Najczęściej zgłaszane to:

• zawroty głowy
• senność
• lęk
• tachykardia
• suchość w ustach
• zaburzenia pamięci

Medyczna marihuana – przeciwwskazania do stosowania

• wiek poniżej 25 lat
• ciąża i karmienie piersią
• ciężkie choroby psychiczne
• uzależnienia od substancji psychoaktywnych
• niestabilne choroby układu krążenia

Ważne jest, aby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ marihuana medyczna może wchodzić w interakcje z niektórymi z nich.

Medyczna marihuana a prawo w Polsce

Medyczna marihuana jest legalna w Polsce od 2017 roku i dostępna jest jedynie w aptekach na receptę. Uprawa konopi indyjskich na własny użytek jest nielegalna. Dozwolona jest jedynie uprawa w celach badawczych na podstawie specjalnego zezwolenia. W Polsce medyczną marihuaną określa się surowiec farmaceutyczny zarejestrowany w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Większość dostępnych produktów zawiera od 16% do 25% THC i poniżej 1% CBD. Istnieją także surowce o bardziej zrównoważonej zawartości kannabinoidów – około 8% THC i 7-8% CBD, które są zalecane do rozpoczęcia terapii medyczną marihuaną.

Przyszłość terapii marihuaną medyczną

Rynek marihuany medycznej w Polsce dynamicznie się rozwija. Coraz więcej lekarzy i pacjentów interesuje się tą formą terapii. Równocześnie trwają badania nad nowymi zastosowaniami marihuany medycznej i rozwojem nowych leków.

Słowo na koniec

Medyczna marihuana to szansa dla wielu pacjentów na poprawę jakości życia. Jeśli borykasz się z przewlekłą chorobą i standardowe metody leczenia nie przynoszą ulgi, warto porozmawiać z lekarzem o możliwości zastosowania marihuany medycznej. Pamiętaj jednak, że informacje zawarte w tym wpisie mają charakter poglądowy i nie zastępują konsultacji medycznej.

Źródła:

1. S. Goodman, E. Wadsworth, C. Leos-Toro, D. Hammond, Prevalence and forms of cannabis use in legal vs. illegal recreational cannabis markets, „International Journal of Drug Policy”, nr 76 2020.
2. J. P. Connor, D. Stjepanović, B. Le Foll i in., Cannabis use and cannabis use disorder, „Nature Reviews Disease Primers”, nr 7 (16) 2021.
3. Rogowska- Szadkowska Dorota, Komu Pomaga Medyczna Marihuana, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
4. Rogowska- Szadkowska Dorota, Medyczna Marihuana Historia Hipokryzji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2016
5. Backes Michael, Marihuana i Medycyna- Praktyczny przewodnik po świecie medycznej marihuany, Wydawnictwo Purana, 2015
6. E. B. Russo, Cannabis and Cannabinoids: Pharmacology, Toxicology, and Therapeutic Potential, Routledge, 2013.
7. J. Aviram, G. Samuelly-Leichtag, Efficacy of Cannabis-Based Medicines for Pain Management: A Systematic Review and MetaAnalysis of Randomized Controlled Trials, „Pain Physician”, nr 20 (6) 2017.