THC (tetrahydrokannabinol) to główny związek psychoaktywny występujący w konopiach indyjskich. Oddziałuje na układ endokannabinoidowy człowieka, wpływając m.in. na nastrój, apetyt, odczuwanie bólu i percepcję czasu. W małych dawkach może mieć działanie terapeutyczne (np. przeciwbólowe i przeciwwymiotne), jednak w większych – powoduje odurzenie i zaburzenia poznawcze. Stosowanie THC wymaga ostrożności i nadzoru lekarza, szczególnie w kontekście medycznej marihuany.
Czym jest THC?
Tetrahydrokannabinol (THC, Δ9-THC) to organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, naturalnie występujący w konopiach indyjskich (Cannabis sativa i Cannabis indica). Ma wzór chemiczny C₂₁H₃₀O₂ i jest głównym składnikiem odpowiedzialnym za działanie psychoaktywne marihuany.
Występuje w największych ilościach w żywicy wytwarzanej przez tzw. trichomy – mikroskopijne włoski pokrywające kwiaty żeńskich roślin konopi. THC jest rozpuszczalne w tłuszczach i alkoholach, ale nie w wodzie, dlatego łatwo kumuluje się w tkance tłuszczowej i jest powoli wydalane z organizmu.
Jak działa THC na organizm?
THC oddziałuje na tzw. układ endokannabinoidowy (ECS) – system regulacyjny obecny w ludzkim organizmie, który odpowiada za utrzymanie równowagi biologicznej (homeostazy). Wchodzi w interakcję z dwoma głównymi receptorami:
-
CB1, znajdującym się głównie w mózgu i układzie nerwowym, odpowiedzialnym za efekty psychoaktywne,
-
CB2, obecnym głównie w układzie odpornościowym, wpływającym na procesy zapalne i odporność.
Połączenie THC z receptorami CB1 prowadzi do uwalniania neuroprzekaźników, takich jak dopamina i serotonina. Skutkuje to uczuciem euforii, relaksu lub zmianą percepcji czasu i przestrzeni. Jednocześnie może powodować spadek koncentracji, krótkotrwałe zaburzenia pamięci oraz spowolnienie reakcji.
Właściwości terapeutyczne THC
Choć THC kojarzy się głównie z działaniem odurzającym, liczne badania wykazały jego potencjalne właściwości lecznicze. W kontrolowanych dawkach związek ten może:
-
zmniejszać ból – u pacjentów z bólem neuropatycznym, nowotworowym czy w przebiegu stwardnienia rozsianego,
-
pobudzać apetyt – zwłaszcza u osób zmagających się z wyniszczeniem organizmu (np. w AIDS lub po chemioterapii),
-
działać przeciwwymiotnie – w terapii skutków ubocznych leczenia onkologicznego,
-
działać neuroprotekcyjnie – badania wskazują, że THC może chronić komórki nerwowe przed uszkodzeniami w chorobie Alzheimera i Parkinsona,
-
łagodzić spastyczność mięśni – u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.
W Polsce dopuszczone do obrotu są preparaty zawierające syntetyczne analogi THC – dronabinol i nabilon – stosowane m.in. w leczeniu nudności po chemioterapii oraz anoreksji związanej z AIDS.
Działania niepożądane i zagrożenia związane z THC
Długotrwałe lub nadmierne stosowanie THC może powodować liczne skutki uboczne. Do najczęstszych należą:
-
zaburzenia koncentracji i pamięci krótkotrwałej,
-
uczucie senności i spowolnienie reakcji,
-
zaburzenia koordynacji ruchowej,
-
lęk, stany paranoidalne, a u osób predysponowanych – objawy psychotyczne,
-
wzrost tętna i ciśnienia tętniczego,
-
ryzyko uzależnienia psychicznego.
U młodych osób THC może wpływać na rozwój mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za pamięć i emocje. Dlatego jego stosowanie rekreacyjne jest szczególnie niebezpieczne w okresie dojrzewania.
THC a medyczna marihuana
Medyczna marihuana nie jest czystym THC. Zawiera kilkadziesiąt kannabinoidów, w tym CBD (kannabidiol), który działa przeciwzapalnie i przeciwdziała psychoaktywnym efektom THC. Proporcje THC:CBD różnią się w zależności od odmiany, co pozwala lekarzom dobrać preparat do konkretnego schorzenia.
W Polsce marihuana medyczna dostępna jest wyłącznie na receptę, jako surowiec farmaceutyczny do sporządzania leków recepturowych. Może być przepisywana m.in. w leczeniu bólu przewlekłego, spastyczności mięśni, nudności po chemioterapii i chorób neurodegeneracyjnych.
Legalność THC w Polsce
Zgodnie z obowiązującym prawem, THC jest substancją psychotropową grupy I-P i II-P, co oznacza, że jego posiadanie, produkcja i sprzedaż są nielegalne, z wyjątkiem zastosowań medycznych i naukowych.
Medyczna marihuana, zawierająca THC w kontrolowanym stężeniu, może być stosowana wyłącznie na podstawie recepty wystawionej przez lekarza.
THC [Podsumowanie]
THC to substancja o złożonym działaniu na organizm człowieka – potrafi zarówno przynosić ulgę w bólu i poprawiać jakość życia chorych, jak i prowadzić do zaburzeń poznawczych czy uzależnienia, jeśli jest stosowana niewłaściwie.
Rozwój badań nad kannabinoidami pozwala coraz lepiej rozumieć mechanizmy ich działania, co może w przyszłości przyczynić się do powstania nowych, bezpieczniejszych terapii opartych na substancjach konopnych.